Anal Apse/Fistül

Anal Apse Nedir?

Anal apse, anüs veya rektumun yakınında bulunan içi irin dolu iltihaplı bir boşluktur.

Anal Fistül Nedir?

Anal fistül (diğer adıyla fistula-in-ano) önceki veya mevcut bir anal apsenin sonucunda, apsesi olan  hastaların %50’sinde meydana gelen bir durumdur. Normal anatomik yapıda anüsün hemen içinde küçük salgı bezleri bulunur. Bazen bu bezler tıkanır ve iltihaplanabilir, bu da apse oluşumuna sebep olur. Fistül, iltihaplı bezleri apseye bağlayan cilt altındaki bir kanal olabileceği gibi apsesiz olarak da meydana gelip makata yakın yerde cilde bağlantı oluşturabilir. Fistüle sebep olabilen diğer durumlar arasında Crohn hastalığı, radyasyon, travma ve kanser hastalıkları sayılabilir.

Anal Apse veya Fistül Nasıl Oluşur?

Apse sıklıkla anüsün içindeki salgı bezlerinin iltihabı sonucunda oluşur. Zaman zaman bakteriler, dışkı materyali veya yabancı maddeler anal bezleri tıkayabilir ve bir apse oluşumuna sebep olabilir. Diğer tıbbi durumlar bu tip enfeksiyonları kolaylaştırabilir.

Bir apse kendi başına boşaldıktan veya cerrahi olarak açılarak boşaltıldıktan sonra kanal (fistül) kalabilir ve enfekte (iltihaplı) anal bezi cilde bağlayabilir. Bu durum apselerin yarısına kadarında meydana gelebilmekte ve dış ağızdan akıntı ile tipik olarak kendini göstermektedir. Eğer bir fistül mevcutken ciltteki açıklık iyileşirse apse tekrar edebilir.

Anal Apse veya Fistülün Özgün Belirtileri Nelerdir?

Apsesi olan bir hastanın ağrı, kızarıklık veya anal bölge civarında şişlik şikayetleri olabilir. Yorgunluk, genel halsizlik ve eşlik eden üşüme, titreme ve ateş de sıklıkla görülür. Bu bulgu ve belirtiler fistülü olan bir hastada da görülebilir; bunlara anal bölge etrafındaki ciltte irritasyon ve dış ağızdan akıntı yakınmaları da eklenebilir.

 Anal Apse veya Fistülün Tanısında Özgün Bir Teste İhtiyaç Var Mıdır?

Hayır. Çoğu anal apse ve fistülün tanısı ve tedavisi, klinik özelliklere dayanarak belirlenir. Daha derin apselerin tanısında veya tedaviye destek olması açısından fistül hattının anlaşılmasında BT veya MR görüntüleme tetkiklerinden zaman zaman faydalanılabilir.

Anal Apse Nasıl Tedavi Edilir?

Apselerin çoğunun tedavisi cerrahi olarak boşaltılarak gerçekleştirilir. Anüsün yakınında ciltte bir kesi yapılır ve iltihap boşaltılır. Bu işlem, lokal anestezi altında muayene odasında veya genel anestezi altında ameliyathanede gerçekleştirilebilir. Diyabetik veya bağışıklık sistemi baskılanmış hasta grupları gibi daha ciddi enfeksiyonlara yatkınlıkları olan hastaların hastaneye yatırılarak takip edilmeleri gerekebilir.

Bu Enfeksiyonların Tedavisinde Antibiyotik Tedavisi Gerekli Midir?

Tek başına antibiyotik tedavisi, apsenin cerrahi olarak boşaltılmasına kıyasla zayıf etkilidir. Komplike olmayan apselerin tedavisine antibiyotik eklenmesinin iyileşme hızını artırma veya nüksleri azaltma etkisi yoktur. Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar, kalp kapak hastalıkları veya yaygın selülit (cilt enfeksiyonu) gibi bazı durumlarda antibiyotik verilmesi gerekmektedir. Antibiyotiklerinin gerekliliğini belirlemede tıbbi özgeçmişinizin detaylı olarak irdelenmesi ve fizik muayene önemlidir.

Anal Fistül Nasıl Tedavi Edilir?

Anal fistüllerin tamamına yakınının tedavisinde cerrahi gerekmektedir. Yapılacak cerrahi operasyon genellikle basittir, ancak zaman zaman birden fazla kez operasyon gerektiren komplike tedaviler yapılması gerekebilmektedir.

Fistül ameliyatı, apsenin boşaltılması sırasında gerçekleştirilebilir ancak bazen fistül, apsenin boşaltılmasından haftalar, hatta yıllar sonra ortaya çıkabilmektedir. Eğer söz konusu olan basit bir fistül ise, fistülotomi yapılabilir. Bu işlemde, anal kanalın içinde iç ağız ile dış ağız birleştirilerek içten dışa doğru iyileşecek bir oluk yaratılmış olur. Bu ameliyatta sıklıkla sfinkter kaslarının küçük bir kısmının kesilmesi gerekir ve bu durum, düşük ihtimalle de olsa küçük bir hasta grubunda bağırsak hareketlerinin kontrolünü etkileyebilmektedir (gaz veya dışkı kaçırma).

Yapılabilecek diğer işlemler arasında, fistül kanalının içini bir maddeyle doldurmak veya fistülün etrafındaki dokuyu fistülün kapanmasını sağlayacak şekilde değiştirmek seçenekleri yer alır. Hangi yöntemin tercih edileceğine fistülün tipine, uzunluğuna ve yerleşim yerine göre karar verilir. Çoğu cerrahi girişim günübirlik veya bir gün hastanede yatış gerektirecek şekilde uygulanır. Daha uzun süreli yatışlar nadiren gerekmektedir.

Ameliyattan Sonra İyileşme Süreci Nasıldır?

Ameliyat sonrasında ağrı kontrolü, ağrı kesiciler, lif ve dışkı yumuşatıcı ilaçlarla sağlanır. Hastaların evde oturma banyolarına zaman ayırmaları ve ağrı kesici ilaçların yaratabileceği kabızlık ihtimaline karşı önlem almaları önerilir.

Apse veya Fistül Tekrar Edebilir Mi?

Uygun tedavi ve iyileşme olduğu takdirde, iki durumun da tekrar etmesi beklenmez. Ancak, uygun tedaviye rağmen, apse ve fistüllerin tekrar etmesi ihtimali vardır. Hastalığın nüksettiğini düşündüren belirtiler hissederseniz, durumunuzla ilgili bir genel cerrahla görüşmeniz önerilir.

*Buradaki metin genel bir bilgilendirme olup, hastalıklar  değişkenlik gösterebileceğinden kişisel değerlendirme için cerrahınızla görüşünüz.

*Amerikan Kolon ve Rektum Cerrahları Derneği’nin hasta bilgilendirme broşürlerinden tercüme edilmiştir.